20 Kasım 2010 Cumartesi

Kasımpatı(Krizantem)

 Kasım ayı ile özdeş isme sahip kasımpatının Latincesi Chrysanthemum. Kasımpatı iri katmerli çiçekleri olan bir süs bitkisidir. Kasımpatı çiçeğine “Krizantem” de denir. Çok ama çok çeşit çiçeği var. Katmerlisi, yalınkatı, sprey gibi ince çeneklisi, içe dönük, dışa dönük, tek renk ya da kendi içinde alacalı olanları. M.Ö. 500 yılından gelen kaynaklarda, anavatanı Çin’de de hem bahçede hem de ev içi süs bitkisi olarak kullanıldığı yazılı. Çinliler dışında bir de Japonlar tarafından sahiplenilip ulusal bitki ilan edilmiş.
Son bahardan kışa kadar çiçek açar. Çiçekleri türlü renklerde olur, büyüklükleri görünüşleri de cinsine göre değişir. Küçük kasımpatı çiçekleri çok güzel birer düğmeye benzer. Büyüklükleri toparlak görünüşlü çok gösterişlidir. Bileşikgillerden olan kasımpatı çelikten yetiştirilebilir. Bunun için nisanda alınacak çelikler önce saksıya dikilir, kök salmaya başladıktan sonra iyi gübrelenmiş kumlu bir toprağa aktarılır. Kasımpatı çiçeği sık sık su ister. Bitki büyüdükçe yeni sürgünlerin ucu koparılmalıdır. Bu bitkinin daha gür büyümesini, dal budak salmasını sağlar.
Kasımpatı saksıya çiçekli döneminde dikilip çiçekler bitince sökülüyor. Bu bitkiyi iyi çiçek açtırmak için mayıs ayında budamaya başlamanız gerekiyor. Öncelikle fazla yaprak ve çiçek tomurcuklarınıtemizleyin. Bu işlemi yaz ortasında bir kere daha tekrarlayın. Bugünlerde açtığı zaman çok uzun boylu olacak; yağmurlar kırmasın diye mutlaka içten destekleyin. İthal malzemeler satan marketlerde hazır ürünler var, ya da bir iki çubuğa ip bağlayıp bitkiyi sarın.
Unutmadan, kasımpatıyı çiçeklerden sonra tekrar budayıp kış için kısa tutmanız lazım. Tarif ettiğim gibi, bitki hep uzamak istiyor, biraz enerjik. Sera ortamında açması çok kolay. Kesme çiçek üreticileri de böyle yapıyor.
Dünyada bir tek İtalya’da sadece cenazelerde tüketildiği için dekorasyonda pek sevilmiyor, onun dışında her yerde ister kesme çiçek ister saksı bitkisi şeklinde kullanılıyor. Çalı ve top formunda olanları tercih ediliyor. Yapraklar ıtır gibi kokulu. Koyu yeşil rengi diğer çiçekli bitkilerin gösterisi için iyi. Fakat yapraklarının baş düşmanı sümüklü böcek, solucan, kırmızı örümcek, külleme hastalığı ya da kabuklu bit. Hepsinin çaresi var, korkmayın. Gözünüz bitkide olsun.
Kasımpatı Çiçeğinin Dekoratif Kullanımları
Modern kasımpatılar yabani akrabalarından çok daha göz alıcı. Çiçekler birçok farklı form ve renkte olabilir. Ayrıca bu cins geliştirilmiş birçok hibrit ve binlerce çeşit barındırır. Geleneksel sarı rengin yanı sıra, beyaz, mor ve kırmızı renkleri de görmek mümkündür. En önemli hibrit Chrysanthemum x morifolium (sin. C. x grandiflorum); büyük oranda C. indicum`dan türemiş olsa da diğer türleri de içerir.
Avrupa’daki bazı ülkelerde ve Japonya’da, kasımpatılar ölümü sembolize etmekte ve bu nedenle sadece cenaze törenlerinde ve mezarlara koymak için kullanılmakta. ABD’de çiçek genellikle olumlu ve neşeli görülür.